The need for Dopamine

Dat gevaar opzoeken van alle leeftijden is, zal niemand meer verbazen.
Maar ik zou ik niet zijn, als ik toch wel een beetje dieper zou gaan graven in het feit waarom we eigenlijk dat gevaar gaan opzoeken, of toch vaak met de grens tarten van gevaar.

Een maandblad over wetenschap en technologie die zich ook over het onderwerp buigt, is een dankbare start.

Gevaar kent geen discriminatie, jong of oud, man of vrouw, welke cultuur dan ook, iedereen kan het doen, waar dan ook. Wat voor de ene de ultieme kick is, wordt door de ander al vlug als saai ervaren.

Als kind had ik bv een kick met hoogte, toen we dan ook eens een oud familielid gingen opzoeken op haar appartementje, kon je me steevast op het balkon vinden, waar ik een evenwichtsspel speelde met de hoogte of was het de diepte van 8 etages hoog. Bewust zocht ik als tien-jarige de grens van het balanceren en het juist niet overslaan, steeds verder gaand. Hoe m’n moeder daarop reageerde als ze me zag hangen hoeft geen uitleg. Een fikse pandoering, maar zeker wetend dat de volgende keer ik weer over de reling zou hangen. Gelukkig ben ik daar nu vanaf, alhoewel?
Mijn dochter heeft dat ook. Net als ieder kind tast ze grenzen af, maar ik herken bepaalde ‘verdergaans’. Ze was 5 toen ze springend steeds dieper de zee in ging en in haar glimlach herkende ik die yes van mezelf tijdens mijn balkonschommelingen. Ik praat vaak met haar, geen nood!

Volgens psycholoog dokter Chanon is de mens gewoon op zoek naar sensatie en hoe meer hij er vindt , hoe meer hij er wil! En dit verschilt natuurlijk van persoon tot persoon, een soort individueel dopaminesysteem. Dit systeem is verantwoordelijk voor de hoeveelheid dopamine en de mate waarin deze stof in de hersenen signalen doorgeeft tussen de neuronen.
Bij de grootste sensatiezoekers ontstaat er zelfs een ware intoxicatie.

Weer een andere psycholoog, Marvin Zucherman genaamd; zegt dat het enzym, namelijk monoamine oxidase B verantwoordelijk is voor de afbraak van dopamine. Dus wie er weinig van aanmaakt, heeft een hoop dopamine.
Dat ook de genen een rol spelen in gans ons dopaminegedoe, daar bestaat geen twijfel over. Mede door het onderzoek van het gen D4 dopamine receptor, is gebleken dat mensen met dit gen echte risico’s zoekers zijn.

Maar zelfs zonder deze onderzoeken weten we (uit ander onderzoeken ) dat de mens, of zal ik zeggen onze voorouders, alléé de verre dan! Echte avonturiers waren. Terwijl sommigen honkvast bleven, waagden anderen zich aan onbekende streken en leerden zich zo te wapenen tegen de grillen van de natuur. Desondanks dat ze door hun exploratiedrang meer risico liepen om gedood te worden,gingen steeds verder op pad en ontdekten ze bv andere vruchten en betere jachtgronden.
Losstaand van het feit dat de mens uiteindelijk geëvolueerd is, verstandig kan redeneren (alléé sommigen dan toch), niet meer op zoek moeten naar betere jachtgronden en risico’s eigenlijk uit de weg kunnen gaan, doen we dat lekker niet!
Sommigen beweren dat de mens ertoe gedreven wordt risico’s te nemen en succesrijker wordt hoe meer hij er neemt.
In onze oergenen zit dus nog steeds die exploratiedrang van onze voorouders. Alleen welke streken vallen nu nog te ontdekken en welke gevaren te overwinnen, wat dieren of natuurgrillen betreft. Alhoewel deze laatst genoemde tot het einde der tijden ontembaar zullen blijven me dunkt.
Maw onze passie voor risico’s is dus een biologische erfenis en ook vandaag nog overheerst deze voorkeur! En het valt moeilijk te ontkennen dat onze hersenen risicovol gedrag als een teken van sterkte interpreteren, ook al draagt rationeel denken in de 21ste eeuw de voorkeur weg.

Bij een indianenstam uit Venezuela ontdekte een antropoloog dat bepaalde mannen in de groep veel meer vrouwen aantrokken dan andere mannen. En neen die hadden geen grotere penis of waren knapper! Tsssss Maar het bleek dat de mannen in kwestie onverschrokken en onvervaarde krijgers waren. Wat de vrouwen (of toch de genen van de vrouwen) dan weer verbonden met betere kandidaten voor hun nageslacht, desondanks het feit dat deze krijgers meer risico’s liepen dan hun timide medegeslacht. De antropoloog Chanon concludeerde dat op agressie georiënteerde genen bij de menselijke voortplanting het voortouw nemen.
Dat is zijn conclusie hé mannekes, nie komen zagen bij mij hé hierover!! ;-)

Maar ja conclusies allemaal goed en wel, maar ik heb nog steeds geen totaal antwoord op mijn vraag…waarom zoeken we dat op?

Misschien vind ik uitleg bij de onderzoekers Mathew Kreuter en Victor Strechter die bekijken het dan allemaal weer anders en die beweren dat het een algemeen menselijk kenmerk is om op de verleiding van sensatie en gevaar in te gaan. We gewoon de neiging hebben om onze eigen acties te overschatten en risico’s verkeerd in te schatten. Ja lap! En ik kon me al zo vinden in die genen histories over onze verre voorouders!
Volgens die 2 onderzoekers hierboven zou dat ook verklaren waarom we koppig vasthouden aan ongezond of riskant gedrag, ondanks het feit dat we ons bewust zijn van het gevaar.

Over één ding zijn ze het allemaal eens *zucht, dan toch iets* en dat is, van zodra er sensatie in de lucht hangt is de rede ver te zoeken (gelieve dit maar eens na te gaan bij jezelf)
Het enigste wat je dus kunt doen als je de bezitter bent van het D4 gen of de nietbezitter van het enzym monoamine oxidase B. Is je grenzen op tijd trekken! Maar uit eigen ervaring heb ik geleerd dat je dit met de nodige schade en schande leert of is dat het gezegde ‘verstand komt met de jaren?’. En ja met ouder worden kom rede ook al wat vaker naast je lopen ;-)

Nu er is nog hoop als je die glimmende rooie of gele Duc wil heel houden of tenminste zonder scharen en krassen, hihi. Volgens een hersenonderzoek, blijkt dat het brein geen onderscheid maakt tussen échte en artificiële gevaren.
Dus we moeten met z’n allen voor de tv gaan zitten en zien hoe een ander zijn gas opendraait? En dan via de beelden ons dopamineniveau op drijven en zo de ultieme kick krijgen?
Ja daaaaaag, buiten met die zever! Gaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaas! Braaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa